Hans Baldung Grien, Nawrocenie Saula, ok. 1505-7

Kolejne dzielo Hansa Baldunga o nawroceniu sw. Pawla zostalo zatytulowane "Nawrocenie Saula". Na drzeworycie widzimy zaangazowanego Chrystusa wraz z aniolami, ktory powala z konia Szawla.

Hans Baldung Grien, Nawrocenie sw. Pawla, ok. 1514.

Hans Baldung Grien to renesansowy malarz, dzialal w szkole A. Duerera.

wymiary:	29,4 × 19,5 cm
technika:	Clair-Obscure-drzeworyt, na czarnej plycie
miejsce	Berlin
gdzie:	Kupferstichkabinett

Albrecht Duerer, Swiety Pawel, ok. 1514

Data:	okolo 1514
wymiary:	22 × 13,3 cm
technika:	piorem na papierze
miejsce:	Wien
gdzie:	Sammlung Winter

Albrecht Duerer, Glowa Pawla (Kopf des Paulus), Studium do "Czterech Apostolow"

Data powstania:	1526
wymiary:	38 × 29,1 cm
miejsce:	Berlin
gdzie:	Kupferstichkabinett

Albrecht Duerer, Apostol Pawel, 1514

Od XIII wieku w sztuce osobie świętego Pawla towarzyszy jako główny atrybut miecz. Miecz przy św. Pawle ma podwójną symbolikę – może oznaczać narzędzie jego męczeńskiej śmierci, ale przypomina również o prześladowczej działalności późniejszego świętego wobec pierwszych chrześcijan. Martin Lechner dodatkowo tłumaczy symbolikę dwóch mieczy w nawiązaniu do ostrości w przepowiadaniu myśli teologicznej św. Pawła. Niekiedy miecz dyskretnie stoi obok postaci świętego (jak na tym rysunku Duerera), innym razem jest ustawiony gdzieś w tle lub osiąga znaczne rozmiary. Zazwyczaj bywa trzymany przez swietego na ramieniu.

Albrecht Duerer, Nawrocenie sw. Pawla, ok. 1494

data:	ok. 1494
wymiary:	29,5 × 21,7 cm
technika:	Kupferstich
miejsce:	Dresden
zbiory:	Kupferstichkabinett

Rysunek Albrechta Duerera

Rysunek sw. Pawla piorem na papierze powstal okolo 1514 r. Przechowywany jest obecnie w Dreznie w Kupferstichkabinett.

Niccolò dell'Abbate, Upadek św. Pawła, 1552

Włoski malarz manierystyczny Niccolò dell'Abbate namalował nawrócenie św. Pawła pod Damaszkiem jako upadek z konia. Obecnie obraz znajduje się we Wiedniu, w Kunsthistorisches Muzeum.
Wymiary: 117,5 x 128 cm.

Albrecht Dürer, fragment dyptyku Czterej Apostołowie, 1526

W prawej części dyptyku "Czterej Apostołowie" autorstwa Albrechta Dürera znajdujemy św. Pawła i św. Marka. Paweł trzyma w dłoni atrybuty miecz (symbol swego męczeństwa) i zamkniętą księgę. Obok stoi ewangelista Marek ze zwojem w dłoni. Komentatorzy obrazu przypisują różne rodzaje temperamentów namalowanym przez artystę postaciom apostołów. Przyjmuje się, że św. Paweł jest typem melancholika, a św. Marek choleryka.

Caravaggio, Nawrócenie świętego Pawła (wersja pierwotna)

Obraz Nawrócenie świętego Pawła (lub konwersji Saula), namalowany przez włoskiego malarza Caravaggio, mieści się w Rzymie w kolekcji Odescalchi Balbi. Jest to jeden z co najmniej dwóch obrazów Caravaggia dotyczących nawrócenia św. Pawła. Bardziej znany (niżej o nim pisałem) to Nawrócenie św. Pawła w drodze do Damaszku, znajdujący się w kaplicy bazyliki Santa Maria del Popolo.

Obraz powstał, wraz z "Ukrzyżowaniem św. Piotra", na zlecenie księdza (później kardynała) Tiberio Cerasiego, Ministra Skarbu papieża Klemensa VIII, we wrześniu 1600. Pierwsze obrazy zostały odrzucone przez Cerasiego i zastąpione przez inne wersje, które wiszą w kaplicy dziś. Daty zakończenia i odrzucenia są związane ze śmiercią Cerasiego w maju 1601. Większość uczonych jest przekonana, że prezentowany obraz stanowi pierwotną wersje nawrócenia św. Pawła.

Obraz ukazuje moment, gdy Szaweł z Tarsu, będący w drodze do Damaszku, aby zniszczyć wspólnotę chrześcijańską, zostaje oślepiony przez światło i słyszy głos Chrystusa, mówiący: "Szawle, Szawle, dlaczego Mnie prześladujesz?". W innym miejscu Paweł twierdzi, że widział Chrystusa podczas wizji: "Ja nie widziałem Jezusa, Pana naszego?" (1 Kor 9,1).

Caravaggio, Nawrócenie w drodze do Damaszku, 1600-1

Nawrócenie w drodze do Damaszku (wersja druga)

Nawrócenie w drodze do Damaszku – to obraz namalowany przez włoskiego artystę barokowego Michelangelo Merisi da Caravaggia. Prześladujący chrześcijan Szaweł z Tarsu zmierzał właśnie do Damaszku. Po drodze olśniła go nagle światłość z nieba. A gdy upadł na ziemię, usłyszał głos, który mówił: Szawle, Szawle, dlaczego Mnie prześladujesz? (Dz 9, 1–6).  Nawrócenie św. Pawła według Caravaggia jakby dokonało się pośród mroku nocy. Wszystko dlatego, że artysta chciał uzyskać wrażenie kontrastu między spływającym z nieba światłem a mrocznym tłem. Zrezygnował bowiem z obowiązującej w jego czasach maniery malowania Boga i aniołów. Obecność Boga jest w dziele Caravaggia pokazana właśnie jako niezwykłe światło ogarniające postać leżącego na ziemi młodzieńca. Artysta skontrastował nie tylko nadnaturalne światło ze zwykłą ciemnością nocy. Pogrążonemu w ekstazie, wznoszącemu ręce ku niebu Pawłowi przeciwstawił bardzo realistyczne wizerunki służącego i konia. Współcześni skrytykowali Caravaggia, oburzając się, że widz patrzy nie na twarz świętego, lecz na potężny zad koński, również częściowo skąpany w Boskim świetle. Zleceniodawca z rzymskiej bazyliki Santa Maria del Popolo miał pytać artystę:

"– Czemu umieściłeś konia na środku a św. Pawła na ziemi? – Bo tak!
– Czy koń jest Bogiem?
– Nie, ale stoi w bożym świetle!"

W jednym z rzymskich muzeów zachowała się wcześniejsza wersja dzieła, zupełnie odmienna.Jezus w towarzystwie aniołów nachyla się nad Pawłem, który znajduje się na pierwszym planie. Służący i koń stoją dalej, pogrążeni w mroku. Wszystko tradycyjne, zgodne z gustami ówczesnych odbiorców.

Caravaggio nie był konformistą i zrezygnował z osiągnięcia łatwego efektu. Uznał, że istotą jego dzieła jest ukazanie nawrócenia jako wewnętrznego przeżycia. Stąd tak wielki nacisk na wyeksponowanie zwyczajnego otoczenia, kontrastującego z tym, co duchowe. Na początku nie widzi się nic. Żeby cokolwiek zobaczyć, trzeba przyzwyczaić wzrok do ciemności.

Ikona św. Pawła, Andriej Rublov

Ikona św. Pawła autorstwa św. Andrzeja Rublowa z ok. 1410 r. Wymiary 160x109. 
Pierwotnie ikona z soboru w Zwienigorodzie, obecnie w Galerii Trietiakowskiej w Moskwie