środa, 27 października 2010

Jak miał na imię?

Paweł z Tarsu, Paweł Apostoł, Szaweł, Saul, Szaul, hebr. שאול התרסי Szaul ha-Tarsi (ur. ok. 5 -10 w Tarsie w Cylicji, zm.64-67 w Rzymie) – Żyd z Tarsu, święty chrześcijański, zwany Apostołem Narodów.

afrykanerski - Paulus van Tarsus
aragoński, hiszpański - Pablo de Tarso
azerbedżański - həvari Pavel
bośniacki, chorwacki - Sveti Pavao
bretoński - Paol Tars
kataloński - Pau de Tars 
czeski - Pavel z Tarsu
walijski - Paul o Tarsus
duński - Apostlen Paulus 
niemiecki - Paulus von Tarsus
estoński - Paulus Tarsosest
angielski - Paul of Tarsus 
esperanto - Sankta Paŭlo
fiński - Paavali Tarsolainen 
francuski - Paul de Tarse 
irlandzki - Naomh Pól 
islandzki - Páll postuli 
włoski - Paolo di Tarso cdn.

poniedziałek, 25 października 2010

O Tarsie z czasów Pawla cz. II

Za czasów Pawła w Tarsie krzyżowały się drogi z Zachodu i Wschodu. Z Grecji docierała kultura i sztuka. Z Rzymu Prawo. Ze Wschodu karawany przywoziły korzenie, przyprawy, jedwab... A także astrologię, magię i tajemnicze kulty dalekiej Azji. Ksenofont, grecki wódz i pisarz nazwał Tars “miastem wielkim i szczęśliwym”.
Na wschód od miasta wije się rzeka Kydnos. Współcześnie fragment przęsła starożytnego mostu przywołuje jej świetność sprzed wieków. Dziś trudno uwierzyć, że był tu kiedyś jeden z najruchliwszych portów śródziemnomorskich. Statki docierały kanałem łączącym Tars z morzem. Obecnie miasto Mersin, położone ponad 20 km na wschód przejęło rolę portu. Rzeka Kydnos dziś nie wygląda groźnie. Jednak w 333 roku o mało nie okazałaby się zgubną dla Aleksandra Wielkiego. Ten wódz i zdobywca przebywszy Anatolię na czele swej potężnej armii zatrzymał się w tej okolicy i kuszony orzeźwiającą wodą rzeki wziął w niej kąpiel. Następnego dnia miał wysoką gorączkę. Prawdopodobnie dostał ataku febry i niewiele brakowało aby tu zakończył swój zwycięski marsz z Macedonii. W oddali widać pasmo gór Taurus, stanowiące jakby naturalny mur obronny zamykający urodzajną równinę cylicyjską od Północy. W kierunku Południa równina otwiera się ku morzu. To głównie z tej strony dociera do Tarsu bogactwo starożytnego świata.
Pierwszą osadę założyli tu Hetyci, jakieś 1400 lat przed naszą erą. Ich główne terytorium rozciągało się poza górami Taurus, na wyżynie Anatolijskiej. Później od morza przybyły do Cylicji inne ludy. Panowali tu Asyryjczycy, Macedończycy, Seleucydzi z Egiptu. W I wieku nawet Ormianie dotarli na te tereny pod wodzą swego króla Tigranesa.W roku 64 przed Chrystusem miasto, będące już częścią cesarstwa Rzymskiego zaznało wreszcie pokoju. Zostało stolicą rzymskiej prowincji Cylicia. Do bezpiecznego portu przypływały statki z rożnych zakątków morza śródziemnego. Miasto kwitło.Porównywano je nawet do Aten i Aleksandrii. Według starożytnego geografa Strabona mieszkańcy mieli pasję do filozofii i upodobanie w nauce. Dwóch tarsyjczyków - Apollonos i Chryzyp - miało spory wkład w stoickie pojmowanie świata i rozwój tego nurtu filozofii. Inny tarsyjczyk - Atendoros - był nauczycielem Oktawiana, który został panem cesarstwa Rzymskiego i przybrał imię August, czyli wyśmienity.

niedziela, 24 października 2010

Studnia św. Pawła w Tarsie

 Studnia św. Pawła pochodzi z okresu rzymskiego i znajduje się na terenie niegdyś w Tarsie zamieszkałym przez wspólnotę żydowską. Twierdzi się, że jest ona dokładnie w miejscu, gdzie w I w n.e. urodził się i gdzie mieszkał św. Paweł. Miała ona znajdować się w samym centrum dziedzińca w ogrodach, przy domu św. Pawła.

Tars czasów Pawła

Wjeżdżając do Tarsu mija się bramę, przy której miało się odbyć w 41 r. p.n.e. historyczne spotkanie Kleopatry i Marka Antoniusza. Jeśli wierzyć tym przekazom, przez bramę musiał wielokrotnie przechodzić Apostoł.
Św. Paweł był dumny ze swojego miasta, które zostało zbudowane przez Asyryjczyków, burzone przez Senacheriba w 696 r. p.n.e. i ponownie odbudowane. W mieście gościli: Ksenofont, Aleksander Wielki, Cyceron czy wspomniani już Marek Antoniusz i Kleopatra. Miasto było duże i ruchliwe, zamożne i swobodne. Pełniło także rolę ośrodka rzemiosła, handlu i życia intelektualnego. W czasach gdy żył Apostoł mówiło się po grecku, łacinie, a Żydzi swoje modły odprawiali po hebrajsku. Tu ścierały się prądy płynące ze Wschodu i z Zachodu. Dla św. Pawła tutaj wszystko się zaczęło. Tu przyszedł na świat, zdobył staranne wykształcenie i nasiąkł kulturą hellenistyczną. W piśmie i mowie posługiwał się niezwykle wybranym oraz znakomitym językiem.

Co warto zobaczyć w Tarsie?

W Tarsie znajduje się trochę pamiątek z czasów antycznych, wśród nich wyróżnia się pochodząca z czasów rzymskich brama Kleopatry. Oprócz tego znajdziemy tu rzymską łaźnię i drogę.
Najważniejszym punktem programu zwiedzania Tarsu jest Studnia świętego Pawła (Senpol Kuyusu).
Ja jestem Żydem i obywatelem Tarsu, znacznego miasta w Cylicji.
(z Dziejów Apostolskich)

Ojczyzna Pawła - Tars

Z Tarsu pochodził święty Paweł. Tars (gr. Tarsos, łac. Tarsus, tur. Tarsus) miasto w Cylicji, nad rzeką Kydnos. Współcześnie leży w południowej Turcji, w prowincji (il) Içel. Miasto zamieszkuje 225 tys. osób (1994).
Tars został założony między X a IX w. p. n. e. Obok niego przebiegał ważny trakt handlowy zwany "Wrotami Cylickimi". W VIII wieku p.n.e. podbity przez Asyrię, później pod panowaniem Persji. W 333 p.n.e. zdobyty przez Aleksandra Wielkiego. Po jego śmierci pod panowaniem dynastii Seleucydów. Od 64 p. n. e został stolicą rzymskiej prowincji Cylicji (Cilicia). Od VII w. pod panowaniem arabskim. W czasie wojen krzyżowych miasto weszło w skład  Królestwa Małej Armenii.
Z Tarsu pochodzili także Teodor z Tarsu i Diodor z Tarsu. W Tarsie zmarł w 313 r. cesarz rzymski Maksymin II Daja, a w 1101 syn króla Francji Henryka I, Hugo de Vermandois.

Kogo strzeże Paweł?

Jest patronem licznych zakonów, Awinionu, Berlina, Biecza, Frankfurtu nad Menem, Poznania, Rygi, Rzymu, Saragossy oraz marynarzy, powroźników, tkaczy.